Przedszkole Publiczne nr 52 "Pod Topolą" w Szczecinie

Dzieci w świecie technologii

• 
• 

Dzieci w świecie technologii

K. Chojnacka, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 1 w Szczecinie

 

Obecnie dzieci żyją w świecie intensywnie rozwijającej się i coraz powszechnej technologii. Zgodnie z badaniami Fundacji Dzieci Niczyje 64% dzieci w wieku od 6 miesięcy do 6,5 roku życia korzysta z urządzeń mobilnych, w tym 25% codziennie. Wielu rodziców powołuje się na edukacyjne korzyści oglądanych bajek czy gier, jednak z badań i teorii dotyczących rozwoju, w tym procesów poznawczych, u dzieci wynika, że sama technologia nie pełni roli edukacyjnej. Istotnym czynnikiem jest kontakt z drugą osobą – to dzięki niemu treści prezentowane w telewizji czy Internecie mogą być pożyteczne. 

 

E. Gruszczyk-Kolczyńska zwraca uwagę, że oglądanie przez dziecko telewizji związane jest z dużym wysiłkiem poznawczym i napięciem, co może powodować uczucie rozdrażnienia i zmęczenia.Jest to widoczne zwłaszcza u dzieci, które przerzucają uwagę między tym, co się dzieje w telewizji a wykonywaną w tym czasie czynnością (np. zabawą klockami czy oglądaniem książeczek). Dziecko nie korzysta wtedy w pełni z zabawy, która pełni w jego rozwoju bardzo ważną rolę, a jednocześnie „męczy” system poznawczy zbyt dużą ilością informacji, które musi na raz przetworzyć. Badania pokazują też, że codzienne oglądanie telewizji przez dzieci może sprzyjać powstawaniu zaburzeń związanych z koncentracją uwagi. Jednocześnie zwraca się uwagę, że dziecko może nabywać nowe umiejętności i wiadomości w trakcie korzystania z urządzeń mobilnych, jeśli są to treści do niego dostosowane, które poznaje przy aktywnym udziale drugiej osoby.

 

W jaki sposób uczyć dziecko bezpiecznego korzystania z technologii?

1.     Przyglądając się, w jaki sposób sami z nich korzystamy. Dzieci w dużym stopniu uczą się przez obserwację, warto więc poprzez swoje zachowanie uczyć dzieckopozytywnych wzorców. Dotyczy to między innymi kwestii korzystania z telefonu czy tabletu podczas zabawy z dzieckiem lub rozmowy z drugą osobą czy podczas posiłków.

2.     Jeśli dziecko korzysta z telefonu lub tabletu warto przyjrzeć się, kiedy może to robić. Czy związane to jest z jakąś czynnością, której dziecko nie lubi, a do której chcemy go w ten sposób zachęcić? Czy związane jest to z obowiązkami rodzica, podczas których chce zająć czymś dziecko? Gdy będziemy mieć świadomość takich sytuacji, łatwiej będzie nam zaplanować inne sposoby poradzenia sobie z nimi.

3.     Warto wprowadzić zasady korzystania z telefonu czy tabletu w domu, aby kształtować prawidłowe nawyki dotyczące używania urządzeń elektronicznych. Można skorzystać z informacji zawartych w akcji „Domowe Zasady Ekranowe” Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę. 

·       Takie zasady powinny być ustalone wspólnie – w gronie domowników i być realistyczne i osiągalne, dla każdego z nich. Jest to okazja do rozmowy z dzieckiem na ten temat, poznania jego perspektywy, a także przekazania informacji w sposób dostosowany do jego wieku.

·       Zasady mogą powstać w formie listy (dla młodszych dzieci warto, aby była poparta obrazkami, które dzieci mogą przykleić w odpowiednie miejsca z pomocą rodzica) i wisieć w widocznym miejscu.

·       Dzieci do 2 roku życia nie powinny korzystać z urządzeń ekranowych, a do 5 roku powinny to robić wspólnie z osobą dorosłą, koło 30-45 minut dziennie, najlepiej nie każdego dnia i nie na raz.

·       Zasady powinny także dotyczyć higieny korzystania z urządzeń elektronicznych – ważne, aby nie korzystać z nich przed snem, w czasie posiłków, w trakcie aktywności fizycznej lub zabawy (np. na huśtawce) – dotyczy to zarówno dzieci, jak i dorosłych.

·       Warto ustalić, jakie treści są dla dziecka dostępne w tym czasie – ważne, aby były bezpieczne i dostosowane do jego wieku.

·       Jednocześnie podczas wspólnego korzystania z urządzeń mobilnych warto omawiać z dzieckiem pojawiające się treści, zachęcać do zadawania pytań, odwoływać się do wiadomości, które dziecko już ma, wykorzystywać posiadane umiejętności (np. przeliczania czy nazw kolorów).

·       Korzystanie z tabletu lub telefonu nie powinno być formą kary lub nagrody lub motywacją do podejmowania czynności (np. jedzenia się czy ubierania).

·       Istotne jestaby rodzice również stosowali się do ustalonych wspólnie zasad, a wtedy kiedy się to nie uda porozmawiali z dzieckiem na ten temat.

 

Dla wielu dzieci korzystanie z tabletu lub telefonu może wydawać się bardzo przyjemne. Trudno im nie raz powiązać skutki takie jak drażliwość, zmęczenie, problemy z koncentracją czy pamięcią z nadmiernym korzystaniem z urządzeń elektronicznych. Dzieci będą stykały się z technologią zarówno w domu, jak i w przedszkolu czy później w szkole. Wiele z nich w przyszłości będzie korzystało z niej zarówno dla rozrywki, jak i w swojej pracy zawodowej. Warto więc już teraz zadbać, aby robiły to w sposób bezpieczny, ale także aby znały alternatywne sposoby spędzania wolnego czasu.

Na podstawie:

Materiałów Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę

Zdziarski M. (2015). Uzależnienia behawioralne u dzieci i młodzieży. Rozmowy z ekspertami. Kraków: Instytut Łukasiewicza.